Դեմենցիա

Օրերս լույս ընծայեցինք մալթացի ժամանակակից գրող Թրևոր Զահրայի պատմվածքների՝ ,,Երեկոյան ժամերգություն,, խորագրով ժողովածուն («Ոգի-Նաիրի» հր., թարգմանիչ՝ Աստղիկ Աթաբեկյան: Գիրքը էլեկտրոնային ձևաչափով կարող եք տեսնել այստեղ՝ https://vogi-nairi.am/hy/books/): Տարբեր տարիքի ընթերցողները ժողովածուում կգտնեն հաճելի, գեղեցիկ, սրտահույզ տասնյակ պատումներ: Ես, սակայն, ուզում եմ ուշադրություն սևեռել դժվարաթեմա մի պատմվածքի վրա, որ կոչվում է «Արմավի կղզի»:

Այստեղ հեղինակը գրում է մի երկրի մասին, ուր բնիկ թամալցիները հրաշալի արմավի ծառեր էին աճեցնում, բայց գալիս են զավթիչները՝ իրենց հետ բերելով արմավենու նոր տեսակ եւ իրենց լեզուն: Կղզին սկսում է նենգափոխվել: Բնիկների մայրենին հետզհետե դուրս է մղվում կյանքից՝ զիջելով զավթիչների լեզվին, իսկ տեղական արմավենուն փոխարինում է օտար ծառատեսակը:

«Վերջ ի վերջո,- գրում է հեղինակը,- կղզու բոլոր բնակիչները հանձնվեցին համազգային դեմենցիայի մի տեսակի: Մարդիկ մոռանում էին իրենց անունները, ազգանունները, մոռանում էին, թե որտեղից են եկել, ու այնքան գոհ էին հիշողության այդ կորստից»:

Ձեզ չի՞ թվում, որ մալթացի հեղինակը, այլաբանորեն, միայն սեփական փոքրիկ երկրի հետ կապված տագնապը չի ահազանգում, ուր անգլերենը երկրորդ պետական լեզու է հաստատված, այլև ահազանգում է մեզ ու ամենքին, ովքեր կամա թե ակամա աճուրդի են հանել սեփական տեսակը:

Հայ հանրությունը հիմա նորահայտ դեմենցիայի վիճակում է, երբ փորձ է արվում մոռացության տալ ազգային ոգին, պատմությունը, ինքնությունը՝ ձգտելով ժողովրդին վերածել տեսանելի, մեր սահմաններին դոփող զավթիչներին հեշտորեն ձուլվելիք զանգվածի:

Առողջ ու հեռատես գրականությունն այն միջոցներից մեկն է, որ օգնում է կանխել վերահաս աղետը:

Հրանտ ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ

Հ.Գ. Դեմենցիա - հին հունարեն՝ հյուծում, մարում: Ժամանակակից բժշկագիտական եզրաբանությամբ՝ դեմենցիան ձեռքբերովի հիվանդություն է՝ թուլամտություն, որն ուղեկցվում է ունեցած գիտելիքների կորուստներով, նոր գիտելիքների ձեռք բերման դժվարացմամբ։ Դեմենցիան հոգեկան գործառույթների քայքայումն է, որ տեղի է ունենում հատկապես ծերության հասակում։

Արդյո՞ք մեր ազգը ծերացման փուլում է…

Մեկնաբանություններ